Zaterdagochtend halftien. Buiten miezert het, maar in de recreatiezaal van het Topaz verzorgingshuis Overrhyn in Leiden hangt een opgewonden sfeer.
Ellen Kruyt, projectleider van het Participatiekoor Leiden, vindt het spannend. Maandenlang heeft zij met zes collega’s alle voorbereidingen getroffen en zangers geworven. Met succes, want in Leiden zingen maar liefst vijftig zangers en zangeressen mee, waaronder zestien met een vorm van dementie. “En er komen er nog meer bij.”
Jos en Ank uit Teylingen zitten afwachtend aan een tafeltje, benieuwd naar wat er komen gaat. “Nou, het zal mij benieuwen hoor”, begint de praatgrage Ank. “Moet je kijken joh, da’s toch niks voor hem. Hij kan nog geen noot lezen! Maar hij heeft wel altijd in koren gezongen. Doet ie nóg wel hoor, zingen in een Shantykoor, vindt-ie leuk. Maar joh, al die nootjes, daar kan hij echt geen wijs uit.”.
Op gehoor meezingen
Jos bladert wat door de partituur die hij net uitgereikt heeft gekregen en begint zijn tenor-partijen met een gele marker te markeren. “De Matthäus Passion ken ik wel. Als ik maar tussen twee andere tenoren in kom te zitten, dan kan ik altijd nog op gehoor meezingen”, zegt hij opgewekt. Hij heeft er zin in en laat zich niet afleiden door de mitsen en maren van zijn vrouw.
Wie er ook zin in heeft is Nel, bewoonster van Overrhyn. “Wat vraagt u, of ik er zin in heb? Wat dacht u, éindelijk kan ik de Matthäus eens zingen!” Ze wurmt zich met haar rollator op de tweede rij sopranen waar ze naast Dorothea komt te zitten die de beroemde passie van Bach al 58 keer gezongen geeft. Ze zal Nel helpen tijdens de repetitie. Dat blijkt even later nog een behoorlijke opgave te zijn, want gedurende de twee uur durende repetitie moet ze regelmatig naar het toilet. En de partituur? Naar het op A3 geprinte formaat kijkt Nel niet om. “Dat kan ik niet lezen”, zegt ze en zingt het Wir setzen uns mit Tränen nieder uit haar hoofd mee.
Uit volle borst
Antoinette heeft zich met haar rolstoel een eindje verder ook op de tweede rij geposteerd. Zij heeft geen hulp nodig bij het lezen van de partituur, maar als het koor gaat staan, kijkt ze tegen de billen van de dames voor haar. Een probleem dat ze met één druk op de knop oplost. Met een licht gezoem komt haar stoel omhoog tot ze weer oog in oog met haar medezangers staat. Als het koor even later weer gaat zitten, torent ze olijk boven de rest uit en zingt ze uit volle borst mee.
Hard werken
Het Participatiekoor Leiden is een bont gezelschap, gevormd door zangers van verschillende koren uit de regio, bezoekers van de ontmoetingscentra en bewoners van de verzorgingshuizen van Topaz. “Maar wie er allemaal dementie hebben, dat kan ik niet zien hoor”, zegt een van de zangeressen als ze het koor gadeslaat. En voor dirigent Theo Goedhart maakt het niets uit. Als hem aan het eind van de eerste repetitie gevraagd wordt of je een koor met mensen met dementie anders moet dirigeren dan een ‘gewoon’ koor, zegt hij met een verhit hoofd: “Nee, dat maakt geen enkel verschil. Het blijft gewoon hard werken.”
Burgemeester zingt mee
Projectleider Ellen heeft er alle vertrouwen in dat het met het Participatiekoor Leiden wel goed komt. “Het spits is eraf”, zegt ze na afloop ontspannen. Het concert op Goede Vrijdag ziet zij met vertrouwen tegemoet. Oh ja, ze heeft nog een nieuwtje. “Zaterdag 13 april komt onze burgemeester Lenferink een ochtend meezingen.” Er klinkt een bewonderend ‘oooohh!‘ op uit de zaal.
Als Ank even later met Jos de terugreis naar Teylingen aanvangt is van haar twijfel niets meer te bemerken. “Ik ben echt totaal verrast”, zegt ze stralend. Ook Jos staat te shinen. “Het ging hartstikke goed! Er zijn twee andere tenoren die mij helpen, dat ging eigenlijk vanzelf. Ik heb nu al zin in de volgende repetitie. Tot de volgende keer!” Foto: Nel en Dorothea tijdens de eerste repetitie van het Participatiekoor Leiden. Fotografie Erik Zwiers.