Blog | Omgaan met dementie
Inleiding
Afhankelijk van de vorm en fase van dementie kan het ziekteproces sluipenderwijs beginnen met geheugenverlies (vooral het korte termijngeheugen hapert) en moeite krijgen met het uitvoeren van gewone dagelijkse handelingen als koffiezetten. Het kan ook plotseling beginnen, zoals bij vasculaire dementie, waar een bloedprop tot schade in een deel van de hersenen kan leiden. Het eerste wat dan opvalt, is vaak een probleem met taal. Vergeetachtigheid (je komt even niet op een naam of weet niet meer waar je sleutel ligt) is een normaal verschijnsel bij het ouder worden en geen specifiek symptoom van dementie. Later weet je namelijk weer hoe iemand heet en vind je de sleutel weer terug.
Bij de meeste vormen van dementie is de oorzaak helaas nog onbekend. Wel is gebleken dat hoe ouder je wordt, hoe meer kans je hebt om dementie te krijgen. Bij dementie op jongere leeftijd speelt erfelijkheid een grote rol. Er zijn veel risicofactoren die de kans op dementie verhogen, zoals roken, een ongezonde leefstijl, te weinig beweging, hoge bloeddruk, diabetes en langdurige stress.
Wat zijn de oorzaken?
Dementie is de verzamelnaam voor een combinatie van symptomen die veroorzaakt worden doordat hersencellen afsterven. De oorzaak van dat afsterven is per vorm van dementie verschillend en we weten vaak nog niet wat de oorzaak precies is. Daar wordt veel onderzoek naar gedaan.
Er bestaan meer dan vijftig soorten dementie, waarvan de ziekte van Alzheimer de meest voorkomende en de meest bekende is. Doordat het brein hapert, krijgen mensen met dementie in toenemende mate moeite met het uitvoeren van dagelijkse handelingen, plannen en organiseren, dingen onthouden en sociaal gedrag.
Ziekte van Alzheimer
Bij de ziekte van Alzheimer is, ondanks veel onderzoek, de precieze oorzaak nog steeds niet duidelijk. We weten wel dat de vorming van bepaalde eiwitten in de hersenen is verstoord, waardoor hersencellen afsterven. De hersenen raken daardoor steeds ernstiger beschadigd.
Vasculaire dementie
Bij vasculaire dementie sterven hersencellen af doordat bloedvaatjes beschadigd of afgesloten zijn en delen van de hersenen daardoor geen zuurstof krijgen. Vasculaire dementie begint plotseling en de achteruit gang verloopt meer sprongsgewijs dan bij andere vormen van dementie.
Frontotemporale dementie
Bij frontotemporale dementie (FTD) sterven de hersencellen af in de frontaalkwab, het gedragsgebied, en in de temporaalkwab, het taalgebied. Er wordt veel onderzoek gedaan naar de factoren die het ontstaan van FTD beïnvloeden. Vermoedelijk is in een aantal gevallen een genetische mutatie de oorzaak. Met name zien we dit bij de erfelijke variant van FTD. Dementie kan ook veroorzaakt worden door lichamelijke aandoeningen, zoals diabetes of alcoholvergiftiging. De volgende factoren verhogen het risico op dementie: ernstig overgewicht, hoge bloeddruk, diabetes, depressie, schildklieraandoeningen, infectieziekten, bloedarmoede, een tekort aan bepaalde vitamines, een narcose of het gebruik van verkeerde of te veel medicijnen en langdurige stress.
Lew Body dementie
Lewy body dementie (LBD) wordt veroorzaakt door de eiwitafzettingen in de zenuwcellen van de hersenen. Deze vorm is in de meeste gevallen niet erfelijk. Lewy body dementie lijkt in veel opzichten op alzheimer en op parkinson. Belangrijk is dat de juiste diagnose wordt gesteld (zie vraag 4 over diagnose). De medicijnen die mensen met parkinson meestal krijgen, hebben namelijk nauwelijks effect bij mensen met LBD.
Wat zijn risicofactoren en wat kun je zelf doen?
Bij het ontstaan van dementie spelen zowel omgevingsfactoren, leefstijl als erfelijke aanleg een rol. Roken en onvoldoende lichaamsbeweging kunnen het risico op het krijgen van sommige vormen van dementie
verhogen.
Tip van een arts
Als je vermoedt dat er echt iets aan de hand is met het brein van je naaste, is het verstandig de huisarts in te schakelen. Die kan een eerste test doen bij vermoeden van de ziekte van Alzheimer en je doorverwijzen naar een specialist.
Tip van een mantelzorger
Ik vroeg me af of mijn vrouw mogelijk dementie zou hebben. Ik heb mensen in onze omgeving gevraagd of zij ook ander gedrag van haar zagen. Ze hadden dat inderdaad ook opgemerkt. Dat sterkte mij in mijn
gedachte om de huisarts in te schakelen.
Tip van een zorgprofessional
Het dementieproces wordt versneld door een gebrek aan mentale en sociale activiteit. Als mensen met dementie activiteiten ondernemen die mentale en activiteit stimuleren, help je het dementieproces in ieder geval niet in snelheid. Een inmiddels beproefde interventie op dit gebied is het participatiekoor. Deelname aan een participatiekoor heeft positieve effecten op zowel degene met dementie, als op de mantelzorgers, professionele verzorgers, familie en vrienden. Bekijk deze korte uitlegvideo voor meer informatie hierover.
Meer weten of doen?
Wil je meer weten over omgaan met dementie, dan kun je hier het boek "Dementie, hoe ga je ermee om?" bestellen, of hulp en advies inwinnen over omgaan met dementie of over deelname een participatiekoor.
Comments