Hoe herken je de eerste tekenen van dementie?

Blog | Omgaan met dementie

Dementie begint niet bij iedereen op dezelfde manier. Dat verschilt per persoon en per type dementie. Kenmerkend zijn terugkerende geheugenproblemen, moeilijkheden met taal en het niet meer soepel kunnen uitvoeren van dagelijkse handelingen. Als partner of andere naaste is het daarom belangrijk om te weten hoe je beginnende dementie kunt herkennen.

10 Symptomen

De volgende symptomen kunnen wijzen op beginnende dementie. Als je een of meer van deze symptomen bij je naaste ziet, is het verstandig om je huisarts te raadplegen:

1. Afnemend geheugen

Je naaste vergeet de informatie die kortgeleden is opgeslagen. Dat is meestal het eerst optredende symptoom bij de ziekte van Alzheimer. Belangrijke informatie als verjaardagen, afspraken, namen en telefoonnummers worden ook vergeten.

2. Problemen met dagelijkse taken

Je naaste kan grote moeite krijgen met plannen en organiseren, zoals nodig is bij onder meer boodschappen doen, koken, koffiezetten of zich aan kleden in de goede volgorde.

3. Problemen met taal

Je naaste moet moeite doen om het juiste woord te vinden en hij vergeet woorden of namen. Soms verzint hij woorden en/of gebruikt hij woorden in de verkeerde context. Het volgen en voeren van gesprekken wordt daardoor moeilijker.

4. Desoriëntatie in tijd en plaats

Het is mogelijk dat je naaste niet meer weet waar hij is en/of hoe hij daar gekomen is. Ook de seizoenen en de dagen kunnen hun naam kwijtraken. Soms herkent hij mensen niet meer of geeft hij ze een andere naam. Als je naaste iets is kwijt geraakt, is hij niet in staat om de denkstappen te verrichten om het terug te vinden.

5. Snelle, onverwachte en onverklaarbare stemmingswisselingen

Ongewoon emotionele uitingen (zoals zonder duidelijke aanleiding achterdochtig, depressief en/of angstig zijn) kunnen voorkomen, evenals een snelle overgang van bijvoorbeeld kalm naar overstuur zijn.

6. Lusteloosheid en apathie

Je naaste kan zich terugtrekken uit het sociale leven omdat hij merkt dat de sociale interactie hem niet meer

goed af gaat. Hij kan zijn interesse in hobby’s en sport verliezen of passief worden: urenlang voor de tv zitten en veel slapen.

7. Verminderd / slecht beoordelingsvermogen

Er doen zich veranderingen voor in besluitvorming en beoordelingsvermogen: je naaste kan situaties niet inschatten en vindt het lastig om keuzes te maken. Hij gaat impulsief met geld om en geeft veel uit, bijvoorbeeld aan aanbiedingen. Hij kan ook de verkeerde mensen gaan vertrouwen.

8. Gezichtsvermogen

Je naaste kan problemen krijgen met zien. Dan ontstaan er moeilijkheden bij lezen, het onderscheiden van kleuren en contrasten en het inschatten van afstanden. Er kan ook gebrek aan ruimtelijk inzicht en verlies van waarneming ontstaan.

9. Verandering in gedrag

Gedrag kan veranderen en soms lijkt het alsof zelfs het karakter van je naaste verandert. Hij kan achterdochtig, prikkelbaar, depressief, angstig, apathisch of geagiteerd worden, vooral in situaties waarin hij niet meer kan vertrouwen op zijn geheugen. Soms doet hij spontaan dingen die je van hem niet gewend bent. Deze gedragsveranderingen worden deels veroorzaakt door beschadigingen in de hersenen en kunnen ook ontstaan als reactie op gedrag van anderen of te veel prikkels in de omgeving.

10. Onrust

Je naaste heeft geen grip meer op wat er met hem gebeurt. Dat vertaalt zich in onrust en heen-en-weer lopen. Misschien zoekt hij iets, misschien wil hij iets doen of misschien verveelt hij zich. De onrust kan weer leiden tot slaapproblemen.

Weetje

Vergeetachtigheid valt onder de normale geheugenklachten. Je kunt je bijvoorbeeld iemands naam niet meer herinneren, moeite hebben om een woord te vinden of je vergeet een afspraak. Later kom je er wel op. Of je verliest dingen, maar je kunt de stappen doorlopen om ze terug te vinden.

Tip van een mantelzorger

Achteraf zag ik het eigenlijk wel aankomen. Mijn man was altijd al erg royaal, maar nu ging hij bijna elke dag iets kopen. We moesten zelfs enkele impulsieve grote aankopen annuleren. Voor de huisarts waren het impulsieve geld uitgeven en het gebrek aan planning redenen om ons door te verwijzen naar de geriater. Toen de uitslag binnenkwam, hebben we een volmacht geregeld.

Eenmaal gediagnosticeerd

Als je een of meer van bovenstaande 10 symptomen met enige regelmaat herkent, raadpleeg dan echt een arts. Als deze de diagnose dementie vaststelt, is dat natuurlijk een enorme klap om te verwerken. Voor zowel degene zelf als zijn of haar naasten. Laat je begeleiden in de verwerken ervan, laat je helpen en adviseren bij het omgaan er mee en begin zo snel mogelijk met activiteiten die helpen het dementie proces in ieder geval niet te versnellen. Dit betekent vooral stimuleren van de mentale en sociale activiteit, wat bijvoorbeeld kan door deelname aan een participatiekoor. Wat ook handig is, is het lezen van het boek "Dementie, hoe ga je ermee om".