Blog | Onderzoeken
Vandaag, een roerige anderhalf jaar na de start, vond de interactieve afsluitende manifestatie plaats van het participatief actieonderzoek naar de waarde van kunst in de langdurige zorg. ZonMw financierde dit eerste grootschalige landelijke onderzoek naar Kunst in de Zorg vanuit het perspectief van ouderen zelf, maar ook van kunstenaars, zorgmedewerkers en beleidsmakers. Het voornaamste resultaat is dat kunst plezier, positiviteit en diepgaand contact brengt, en dat het uitdaagt. Kennisinstituut Leyden Academy on Vitality and Ageing en Amsterdam UMC geven een stevige wetenschappelijke onderbouwing en versterken hiermee de plaats van kunst binnen de zorgpraktijk én dragen bij aan de kwaliteit van leven van ouderen.
Plezier, diepgaand contact en uitdaging
In het onderzoek is vooral gekeken naar de waarde die kunstactiviteiten zoals dans, tekenen, muziek, zang, poëzie, theater en beeldende vorming in de langdurige zorg voor ouderen hebben. Hiertoe heeft het onderzoeksteam 470 verhalen opgehaald van deelnemende ouderen aan bestaande kunstinitiatieven en -programma’s en zijn er 40 observaties uitgevoerd. Hoogleraar Tineke Abma: “Deze studie laat zien dat kunst en creativiteit in de zorg heel waardevol kunnen zijn: om jezelf te kunnen uiten, je verbonden te voelen met anderen, even je beperkingen te vergeten en benaderd te worden vanuit wat je nog wél kunt. Naast ouderen onderstrepen ook zorgmedewerkers, mantelzorgers en kunstenaars de waarde van de activiteiten voor henzelf. Zij ervaren plezier, diepgaand contact en worden uitgedaagd in hun vak.”
“Pas achteraf hoorde ik dat dit een van de deelnemers had geholpen om uit de neerslachtigheid te komen. Die middagen betekenden zoveel voor hen. Het gaf ze iets heel anders om zich op te concentreren.” – Theatermaker De Rimpel
Publicatie voor de zintuigen
Je kunt vertellen over kunstparticipatie, maar je kunt het pas écht begrijpen als je het ervaart. Daarom is in samenwerking met kunstenaar Janine Schrijver de publicatie ‘Kunst is goud waard’ gemaakt. Dit is veel meer dan een geschreven verslag van de onderzoeksresultaten, het doet een beroep op de zintuigen en laat de lezer ervaren wat kunst kan doen. Zo kom je bijvoorbeeld via QR-codes bij de ervaringen van deelnemers. Benieuwd naar de publicatie Kunst in de Zorg is goud waard? Klik dan hier.
Verduurzaming
Er lijkt een momentum te zijn voor kunstprojecten voor ouderen: in de zorg is behoefte aan creativiteit, om buiten de lijntjes te kleuren, aan het ondersteunen van de bevlogenheid van medewerkers en aan vraaggericht werken. In het sociaal domein is er vraag naar het bevorderen van participatie en verbinding tussen burgers, en de cultuursector wil meer verbinding met de samenleving. “Participatieve kunst kan hierin een rol spelen! Dit alles vraagt om betere samenwerking tussen het rijk, gemeenteambtenaren, fondsen, bestuurders in zorg en welzijn, projectleiders en kunstenaars”, aldus Abma.
Verduurzaming
Er lijkt een momentum te zijn voor kunstprojecten voor ouderen: in de zorg is behoefte aan creativiteit, om buiten de lijntjes te kleuren, aan het ondersteunen van de bevlogenheid van medewerkers en aan vraaggericht werken. In het sociaal domein is er vraag naar het bevorderen van participatie en verbinding tussen burgers, en de cultuursector wil meer verbinding met de samenleving. “Participatieve kunst kan hierin een rol spelen! Dit alles vraagt om betere samenwerking tussen het rijk, gemeenteambtenaren, fondsen, bestuurders in zorg en welzijn, projectleiders en kunstenaars”, aldus Abma.
Unieke samenwerking
Er lijkt een momentum te zijn voor kunstprojecten voor ouderen: in de zorg is behoefte aan creativiteit, om buiten de lijntjes te kleuren, aan het ondersteunen van de bevlogenheid van medewerkers en aan vraaggericht werken. In het sociaal domein is er vraag naar het bevorderen van participatie en verbinding tussen burgers, en de cultuursector wil meer verbinding met de samenleving. “Participatieve kunst kan hierin een rol spelen! Dit alles vraagt om betere samenwerking tussen het rijk, gemeenteambtenaren, fondsen, bestuurders in zorg en welzijn, projectleiders en kunstenaars”, aldus Abma.
Kunst in de Zorg is gefinancierd vanuit het ZonMw-programma Kunst en Cultuur in de Langdurige zorg en ondersteuning. Dit programma is een gezamenlijk initiatief van ZonMw, de Stichting RCOAK, Fonds Sluyterman van Loo en de ministeries van OCW en VWS. Het onderzoeksteam bestaat naast Leyden Academy en Amsterdam UMC uit kunstenaar Janine Schrijver (Stichting B.a.d. Rotterdam), onderzoekers vanuit verschillende wetenschappelijke disciplines en ouderen die er op toezien dat hun perspectief centraal staat. De Hogeschool van Amsterdam en het Verwey-Jonker Instituut maken deel uit van het bredere consortium. Verder sluit het onderzoeksproject aan op de wereldwijde beweging voor meer kunst in de zorg, ondersteund door de Wereld Gezondheidsorganisatie.
Dit artikel is overgenomen van Kunst in de Zorg